Księgi przychodów i rozchodów (KPiR) stanowią formę opodatkowania przedsiębiorstw, które nie osiągają zbyt wysokiego zysku i przez to są zobligowane do uiszczania podatku naliczonego od faktycznego dochodu. Jest to również narzędzie księgowe, służące do spisywania bieżącej ewidencji operacji gospodarczych w stosunkowo uproszczonej formie. To właśnie w podatkowej księdze przychodów i rozchodów można znaleźć wszystkie dane dotyczące kosztów i obrotów firmy.
Prowadzeniem księgi przychodów i rozchodów w firmach zajmuje się dział księgowy lub też firma zewnętrzna świadcząca usługi księgowe.
Regulacje dotyczące prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów
Regulacje prawne związane z prowadzeniem podatkowej księgi przychodów i rozchodów zostały określone w Ustawie z dn. 26 lipca 1991 r. dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych. Wskazuje ona, że wszystkie osoby fizyczne, a także spółki cywilne jawne osób fizycznych i spółki partnerskie, które prowadzą działalność gospodarczą i nie spełniają warunków przewidzianych do obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, mogą ewidencjonować wszystkie operacje gospodarcze w sposób uproszczony.
Ksiąg przychodów i rozchodów nie muszą prowadzić:
- osoby opłacające podatek dochodowych w sposób zryczałtowany
- osoby wykonujące wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym
- osoby wykonujące wolny zawód adwokata jedynie w zespole adwokackim
- osoby dokonujące sprzedaży środków trwałych już po likwidacji swojej działalności
Podatkowej księgi przychodów i rozchodów nie mogą prowadzić przedsiębiorstwa, które zostały zobowiązane do prowadzenia pełnej księgowości, czyli osoby fizyczne, spółki prawa handlowego, spółki cywilne, partnerskie i jawne osób fizycznych.
Podatnik prowadzący księgę przychodów i rozchodów zobowiązany jest do spisywania ewidencji przychodów i kosztów w celu podatku dochodowego oraz następujących ewidencji: ewidencji środków trwałych, ewidencji wyposażenia czy ewidencji wartości niematerialnych i prawnych.
Rozliczanie przy pomocy podatkowej księgi przychodów i rozchodów pozwala na wybór pomiędzy dwoma formami opodatkowania: na zasadach ogólnych lub liniowo.